Definitief ontwerp langste dakpark van Nederland vastgesteld

Op het twee kilometer lange dak van het voormalige spoorviaduct Hofbogen wordt het langste dakpark van Nederland aangelegd. De aanleg start in 2025. Het Hofbogenpark nodigt buurtbewoners, ondernemers en bezoekers uit om elkaar te ontmoeten en te bewegen in een natuurlijke omgeving. Het vele groen vergroot de biodiversiteit in de stad en zorgt voor verkoeling in de zomer. En met een zelfvoorzienend watersysteem gaat het park wateroverlast en droogte tegen.

Innovatief

De Hofpleinlijn was bijna een eeuw lang de spoorverbinding tussen Rotterdam en Den Haag-Scheveningen. Het was de eerste elektrische spoorlijn van Nederland. Het comfort en de nieuwigheid van de moderne trein zorgden samen met de aantrekkelijke eindbestemming - het strand - voor enorme rijen passagiers in de weekenden.

Niet alleen de trein was innovatief, dat gold ook voor het viaduct waar de trein vanaf 1908 in Rotterdam overheen reed. Het Hofpleinviaduct is gemaakt van gewapend beton in plaats van het in die tijd gebruikelijke metaal. Met beton is een uiterst sterke en lichte constructie gebouwd, die zelfs vandaag de dag niet veel verbeterd zou kunnen worden. Sinds 2002 is het Hofpleinviaduct een Rijksmonument.

Sociale functie

Het voormalige spoorviaduct heeft van oudsher een belangrijke sociale functie voor de omliggende wijken door de huisvesting van winkels en bedrijven in de bogen. Een functie die Dudok Real Estate, sinds 2019 de eigenaar van de Hofbogen, versterkt door ruimte te bieden aan lokale ondernemingen en voorzieningen. Als het park straks is aangelegd, zijn er nog meer mogelijkheden voor ontmoeting en ondernemerschap.
Zo kunnen ondernemers (gezamenlijk) activiteiten op het dak organiseren en buren bijvoorbeeld samen eten aan de picknicktafel in het park. Het viaduct is als gebouw een barrière tussen de omliggende wijken, maar door het gebruik van de bogen en de aanleg van het park zorgt het in toenemende mate voor verbinding.

Gastvrij park

Het Hofbogenpark is gastvrij voor iedereen. Rotterdammers en bezoekers van de stad zijn van harte welkom. Voor dieren geldt dit nadrukkelijk ook. Wereldwijd staat de diversiteit aan planten en dieren onder druk. Bij het behoud en herstel van de biodiversiteit spelen steden een belangrijke rol. Het ontwerp van het Hofbogenpark geeft daarom ruimte aan zowel mens als plant en dier.

Er is goed gekeken naar de samenstelling van de planten en hoe het park een leefgebied kan worden voor diersoorten, zoals bijen en vlinders, padden, vleermuizen, vogels en egels. Het park biedt deze dieren straks voldoende voedsel, beschutting en plekken om zich voort te kunnen planten. Voor kleine zoogdieren komen er speciale opgangen, zodat ook zij toegang hebben tot het park.

Ruige mix van planten

Net als bij een treinreis verandert het landschap tijdens de twee kilometer lange wandeling over de Hofbogen. Bij Station Hofplein staat de gezellige reuring van het stadsleven centraal. Richting het Noorderkanaal krijgt het landschap een rustiger karakter met stromend water. De inspiratie voor de beplanting komt van spoorbermen. Langs het spoor zie je vaak een ruige mix van planten die van nature voorkomen en wat er vanuit de omgeving is ingewaaid. Bij het onderhoud van het Hofbogenpark wordt op vergelijkbare wijze samengewerkt met de natuur. Hierdoor is de beplanting niet jaarlijks hetzelfde, maar ontstaan er geleidelijk variaties.

Balkons en perrons

Wandelen, spelen of zittend genieten van de natuur, in het Hofbogenpark kan het allemaal. Aan het wandelpad liggen balkons en perrons. Op de balkons kun je even pauzeren tijdens de wandeling en de aanliggende straten in kijken. De perrons liggen dicht bij de opgangen en zijn plekken waar je elkaar kunt ontmoeten en een activiteit kunt doen.

Elk perron is anders. Daarbij is gekeken naar de wensen van de omwonenden en het karakter van de buurt. Zo komt er bij het Zomerhofkwartier (ZOHO) een perron met tafels en banken om bijvoorbeeld aan te werken. Rustig een boek lezen of wat mijmeren kan heel goed bij het waterperron Bergselaan. En bij het Ammersooiseplein komt een speelplek. Kinderen kunnen hier met een glijbaan naar beneden glijden.

Regenwater gezuiverd

Het Hofbogenpark krijgt een watersysteem dat regenwater opvangt en zuivert. Dit helpt de stad om beter voorbereid te zijn op hevige regenbuien en droge perioden. Het regenwater wordt op het dak opgevangen en vervolgens op natuurlijke wijze (door een zandfilter met planten) gezuiverd. Daarna wordt het water diep in de bodem opgeslagen.

Na een aantal dagen in de diepe ondergrond is het water bacteriologisch schoon en kan het gebruikt worden voor de bewatering van de vegetatie op het dak, maar ook voor de fonteintjes en waterpartijen in het park. Er is dankzij dit circulaire watersysteem geen kraanwater meer nodig.

Netwerkpark

De Hofbogen doorkruist vier dichtbevolkte stadswijken in het noorden van Rotterdam. Met de komst van het Hofbogenpark heeft de drukke stenige omgeving straks een rustige groene plek. Een welkome toevoeging, want in contact komen met groen en natuur is onmisbaar voor mensen. Bovendien zorgt het groen voor verkoeling tijdens warme dagen. Het Hofbogenpark maakt deel uit van plannen voor een groter netwerkpark dat de gemeente stapsgewijs wil uitvoeren. Op termijn worden de straten rondom de Hofbogen groener. En de ambitie voor de toekomst is om een brug over de A20 aan te leggen, zodat het park verbonden wordt met Schiebroek.

Stadsprojecten Rotterdam

Het college van burgemeester en wethouders heeft recent het definitief ontwerp vastgesteld van het Hofbogenpark, dat onderdeel is van de Stadsprojecten Rotterdam. De aanbestedingsprocedure en verdere voorbereiding gaat nu starten. In 2025 start de aanleg van het park. Het ontwerp is tot stand gekomen met grote betrokkenheid van buurtbewoners en ondernemers.

Bron tekst en beeld: De Urbanisten

Lees ook: Hofbogenpark: het all-inclusive dakpark van Rotterdam